Tot begin mei is in het Veenkoloniaal Museum in Veendam de tentoonstelling 2Spraak: Afrika ontdekken in textiel te bezoeken. In de tentoonstelling zijn prachtige stoffen en kleding met bijzondere patronen te bekijken uit verschillende delen van Afrika. De patronen op de stoffen worden vaak gebruikt als communicatiemiddel.
door Annelies Diekman
In Afrika, dat overspoelt wordt door goedkoop textiel uit andere werelddelen, worden prachtige Made in Africa stoffen gemaakt. Stoffen die vaak symbolisch een verhaal vertellen en meestal van natuurlijke stoffen zijn gemaakt. In samenwerking met Odilia Anyachi Okonga zet het museum het huidige Afrika centraal op het gebied van mode en cultuur.
Jij gaat, ik ga
Patronen in stoffen als communicatiemiddel is heel herkenbaar bij het onderstaande patroon met de vogel die de kooi verlaat. De naam “Tu sors, je sors” betekent: “Jij wordt ontrouw, ik wordt ontrouw”. Het bordje bij de jurk vermeldt het volgende: In Togo koopt de pasgetrouwde vrouw het ontwerp zelf om deze boodschap aan haar man door te geven.
Kofi Anan’s hersenen
Stof met een politieke boodschap vind je in het afgebeelde brein van Kofi Anan. Het is ontworpen ter ere van zijn dienst als secretaris generaal van de Verenigde Naties. Kofi Anan was de eerste persoon van Afrikaanse afkomst die deze functie bekleedde. In het patroon vind je een hersenachtige vorm.
Snelle vogel
In veel Afrikaanse culturen symboliseert de vogel vrijheid, welvaart en verandering. In Ghana is de boodschap: Geld heeft vleugels en kan wegvliegen als je niet goed investeert.
Snelle vogel / Veenkoloniaal Museum
Ugandees schorsdoek
Naast symbolen in patronen zijn er ook stoffen te zien, gemaakt met behulp van oeroude ambachten. Een voorbeeld is het schorsdoek. Het maken van schorsdoek is een oud ambacht onder de Baganda-bevolking in het Buganda-koninkrijk. De binnenbast van de Mutuba boom wordt tijdens het natte seizoen geoogst en vervolgens geslagen met verschillende houten hamers om het een zachte en fijne textuur te geven. Er ontstaat tegelijkertijd een gelijkmatige terracottakleur .
Ndop
Een ander voorbeeld is het werken met indigo. In West-Kameroen maken de Bamileke een verbazingwekkende indigo geverfde stof. De techniek hebben ze waarschijnlijk overgenomen van de Yuroba-bevolking in Nigeria. De blauwe kleur van de stof wordt geassocieerd met de lucht, regen en krachtige geesten of energie.
In de uitgebreide tentoonstelling is veel te zien. De stoffen en jurken zijn prachtig. Ook zijn er verschillende sieraden te bewonderen. Aan de betekenis van de stoffen is veel aandacht besteed. Het is jammer dat er eigenlijk te weinig ruimte is om dit alles goed onder de aandacht te brengen.
Odilia Anyachi Okonga is oprichtster van de Afrikaanse school die in Nederland vooral volwassenen meer leert over de Afrikaanse cultuur. Ze is geboren en getogen in Kenia en woont nu in Nederland.
Bron: Veenkoloniaal Museum