Klimaatverandering verbeeld in wol en zijde

Het poolijs smelt / Nora van Klingeren

Tot 23 april 2023 is in galerie Hawar de tentoonstelling: Klimaat verandering: Rotsgepraat vertaald in wol en zijde te zien. Nora van Klingeren durft het gesprek aan te gaan over een zeer actueel thema. Ten eerste met haar zelf en ten tweede met ons. Mij heeft ze in ieder geval aan het denken gezet. Haar verhaal en het werk zorgt bij mij voor wrijving.

door Annelies Diekman

Klimaatverandering

Cijfers rondom de klimaatverandering zijn voor velen abstracte begrippen. Nora van Klingeren neemt flarden uit de wetenschap als vertrekpunt om meer grip te krijgen op hetgeen ons boven het hoofd hangt: het poolijs smelt, de gletsjers verdwijnen, de oceanen worden warmer en de warme golfstroom zwakt af, luchtstromen veranderen, vissen migreren.

Nora heeft elf werken gemaakt naar aanleiding van het thema klimaatverandering. Samen vormen zij de serie Bergmal/Rotsgepraat. Elk werk is eerst voorafgegaan door het lezen van wetenschappelijke informatie. Dit is aangevuld met inspiratie door het wonderschone landschap in Ijsland. Zij was hier enige tijd als artist in residence.

detail Het poolijs smelt / Nora van Klingeren

Het poolijs smelt

Om het poolijs smelt te verbeelden heeft Nora vijf doeken van merinowol en geschilderde en gezeefdrukte chiffonzijde samen vervilt. Wol en zijde vervilten geeft een extra structuur. Het wit verbeeldt het ijs, het blauw de zee.

Het is een mooi beeld, gemaakt van prachtig materiaal. Ik vroeg me af: “Kun je klimaatverandering met schoonheid verbeelden?” Zowel ijs als water zijn prachtig. Het smelten van het poolijs en de gevolgen die dit heeft voor ons leven op de dichtbevolkte aarde, daar wringt de schoen. Mij, als toeschouwer wordt niet alleen schoonheid gegeven. Ik ben ook verantwoordelijk voor de inhoud en dat neem ik mee naar huis.

Bergmal / Nora van Klingeren

Bergmal / Rotsgepraat

In het werk Bergmal zijn vier breiende vrouwen te zien, zittend in de rivier tegen de achtergrond van basaltzuilen en watervallen. De breiwerken zijn bewust slordig en met gaten om de verre van perfecte wereldsituatie te verbeelden. De vrouwen praten en breien om de gaten in de wereld te dichten.

De witte strepen in de zijden crinkle chiffon staan voor de watervallen die er overal in het land zijn. De chiffon is ook gebruikt voor het water in de rivier. De breisels zijn gemaakt van Ijslandse wol met typisch Ijslandse kleuren.

Als ik dit werk zie in de tentoonstelling wil ik me afwenden. Het is een heftig beeld en primitief. De monden zijn rode strepen. De breiwerken rommelig. Voor mij ligt de betekenis van dit beeld in het altijd maar praten over klimaatverandering. Praten met en luisteren naar elkaar is belangrijk, maar doe ik er ook iets mee?

detail De aarde ontdooit / Nora van Klingeren

Permafrost: de aarde ontdooit

In 2019 was Nora op vakantie in Alaska. Daar werd ze met het neus op de feiten gedrukt: het was er 25 graden. Men maakte zich zorgen over het ontdooien van de permafrost. Onder de gletsjers en in gebieden boven de 66 graden Noorderbreedte bestaat het land uit permafrost. Dit is een laag bevroren grond vermengd met planten- en dierlijke resten. In deze streken ontdooit de toplaag in de zomer en bevriest weer in de winter. Het ontdooien gaat gepaard met het vrijkomen van distikstofmonoxide en methaan. Bij een hogere temperatuur dringt de dooi dieper in de grond en vriest het in de winter niet meer geheel op. Dat leidt tot nog snellere opwarming en meer distikstofmonoxide en methaan.

Permafrost: de aarde ontdooit / Nora van Klingeren

Ook dit werk maakt indruk op me. Het is een schreeuw van kleuren en vormen. Van afstand is het ruw. Dichterbij komend zie ik de schoonheid in het detail. Het is gemaakt van geschilderde en gezeefdrukte chiffon en zijde met metaaldraad, stukjes paardenhaar en koperdraad, samen vervilt in diverse lagen. Ze stellen de opbouw van de grond voor. De gaten staan voor de gaten die in de permafrost ontstaan.

Nora van Klingeren

In het boekje: Bergmal / rotsgepraat zegt Nora: “Ik ben opgeleid als architect. Op het textielvlak ben ik in wezen autodidact, maar gevoel voor vorm en de verhoudingen komen uit de bouwkunde. Vilt vormt altijd een onderdeel. Ik maak het vilt zelf en verwerk daarin stukken zijde. Het vervilten van wol in combinatie met zijde geeft structuur en diepte. “

Wereld in dammen / Nora van Klingeren

Nora van Klingeren je beelden beklijven, omdat ik de tijd genomen heb om er naar te kijken en te luisteren. Bedankt.

Een uitgebreid artikel van Nora van Klingeren over haar werk vind je in het Winternummer van Vezel magazine 2022. Je kunt het nummer bestellen via de website.

Het boekje: Bergmal / rotsgepraat is te koop bij de tentoonstelling bij Hawar in Oldeberkoop.

De tentoonstelling is te bezichtigen op vrijdag en zaterdag van 13.00 uur tot 17.00 uur bij galerie Hawar in Oldeberkoop.