Armband ‘The Golden Fleece Bracelet’ /
Giovanni Corvaja
Het is wél goud dat er blinkt!
Snuffelde jij ook zo graag in het sieradendoosje van je oma en moeder om vervolgens getooid met de mooiste kettingen en aan elke vinger een ring voor de spiegel te pronken? Of vlocht je zomers een armband van madeliefjes? Reeg je een ketting van houten kralen die elke dag weer omging ongeacht of het wel paste bij de rest? Ik deed het allemaal en nog steeds versier ik mij graag. Nu met aandacht en ’t liefst met zelfgemaakte of originele sieraden volgens de gedachte dat ‘less more is’….
door Els Backhuijs
Vanuit die, gelukkig, universele oer-impuls bezoek ik de tentoonstelling Sieraden – makers & dragers in het Volkenkundig museum in Leiden. Ik haal mijn hart op aan al het moois en bijzonders dat ik daar zie. Maar bovenal vind ik de expositie een prachtig overzicht bieden van de diversiteit aan materialen en technieken die makers van over de hele wereld in het verleden en heden gebruiken.
Portret van een Zulu man met ‘liefdesbrieven’ca. 1951 – Fotograaf niet bekend
Een sieraad vertelt
Sieraden, versieringen, zijn wellicht zo oud als de mens zelf. In tegenstelling tot kleding bezitten ze geen enkele (gebruiks)functie, zonder zou je immers prima kunnen leven! Toch ligt dat voor makers, dragers en beschouwers anders. Zij (wij dus) zien het sieren zélf als een functie. Uit onderzoek is namelijk bekend dat de mens al tienduizenden jaren geleden zich tooit met ‘niet-functionele’ objecten die daardoor een symbolische waarde krijgen. Religie, bijgeloof, status, macht, liefde, familiebanden, om welke reden we ons ook sieren, de sieraden krijgen hun volle betekenis pas als ze gedragen worden. En in tegenstelling tot kleding die voorbij gaat en uiteindelijk in de textielbak belandt, zijn ze veel beter bestand tegen de tijd. Zo bewaar ik nog altijd mijn bedelarmbandje en de zondagse ring van mijn moeder; mijn sieradendoos zit vol herinneringen aan momenten en personen.
Papier kralen / Sanaa Gateja
Met de sieraden die ik nu draag vertel ik de wereld om mij heen iets over mijzelf en is het aan de beschouwer om dat te verstaan. Het sieraad van nu is meer en meer een uitdrukkingsmiddel geworden. Zo ook op de expositie. Want naast sieraden uit de eigen collectie toont het museum eigentijdse sieraden door hedendaagse ontwerpers gemaakt. Deze dragen vrijwel allemaal een titel die verwijst naar de wereld om ons heen waardoor het werk een extra betekenisvolle laag krijgt. Het prachtige sieraad ‘Frozen’ van Sam Tho Duong is daar een mooi voorbeeld van. Het is gemaakt van zoetwaterparels en zilver.
Sieraad van hennep / Willemijn de Greef
Natuur als materiaal
De tentoonstelling is, geciteerd uit de brochure, een ‘ode aan de makers, aan hun vakmanschap, toewijding en passie’ en is ingedeeld in vier afdelingen: zilver, goud, kralen en natuur. Deze laatste categorie heeft direct mijn belangstelling. De sieraden daar zijn gemaakt van materialen uit de natuur afkomstig en dus ook van heel veel verschillende soorten vezels. Zo zie ik vezels van kokos, bananen, palmboom, berenklauw, hennep, vlas, papier, (mensen) haar, veren en vacht verwerkt in draagbare objecten als kettingen, ringen, armbanden, ‘broches’. De keuze van het materiaal maakt het gebruik van textiele technieken als weven, knopen en vlechten mogelijk. Ik realiseer mij nog maar eens dat al deze makers werken met materiaal dat ruimschoots in hun eigen leefomgeving voor handen is. Wat een prachtig staaltje vakmanschap!
SIERADEN – makers & dragers
13 december 2017 t/m 3 juni 2018 in Museum Volkenkunde
Steenstraat 1 Leiden
Openingstijden: dinsdag tot en met zondag 10 – 17 uur